ਗੁਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕਾਹਦਾ ਡਰ!

ਸੂਰਜ , ਤਾਰਾ
ਆਪਣਾ ਘਰ
ਇਸਤੋਂ ਸੋਹਣਾ ਅੰਬਰਸਰ
ਅੰਬਰਸਰ ਸਿਫ਼ਤੀ ਦਾ ਘਰ
ਅੰਬਰਸਰ ਵਿਚ ਗੁਰ ਦਾ ਘਰ
ਗੁਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕਾਹਦਾ ਡਰ!

ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਜਦ ਗੁਰ-ਘਰ ਜਾਣਾ
ਅੰਮ੍ਰਿਤ-ਬਾਣੀ ਮਨ ਵਿਚ ਘੁਲਣੀ
ਸਵਾਦ ਸਵਾਦ ਹੋ ਜਾਣਾ

ਅਚਨਚੇਤ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨੇ ਉਠਣਾ
ਪਰਿਕਰਮਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਪੜ੍ਹਨਾ
"ਜੇਬ ਕਤਰਿਆਂ 'ਤੇ ਗੱਠੜੀ ਚੋਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਜੀ।"

ਸਹਿਮ ਕੇ ਇਕ ਦਮ
ਬਾਪੂ ਦੀ ਉਂਗਲ ਫੜ ਲੈਣੀ
ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਡਰ ਕੇ ਤੱਕਣਾ
ਹਰ ਇਕ ਬੰਦਾ ਲੱਗਣਾ ਜੇਬ-ਤਰਾਸ਼
ਗਠੜੀ ਚੋਰ

"ਬਾਪੂ ਛੇਤੀ ਚੱਲੀਏ ਏਥੋਂ"

ਬਾਪੂ ਹੱਸਣਾ
ਨਾਲੇ ਦੱਸਣਾ
"ਗਠੜੀ ਚੋਰ ਵੀ ਏਥੇ ਬੇਸ਼ੱਕ
ਨਾਲੇ ਜੇਬ-ਤਰਾਸ਼
ਐਪਰ ਬਾਬਾ ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਦੇਂਦਾ
ਜਿਹੜੀ 'ਠੱਗ' ਤੇ 'ਸੱਜਣ' ਵਿਚਲਾ
ਫਰਕ ਪਛਾਣੇ
ਆਪਾਂ ਅੰਨ੍ਹਿਆਂ ਏਥੋਂ
ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਗਵਾਚੀ ਲੈਣੀ
ਤੂੰ ਨਾ ਡਰ
ਹਰਿਮੰਦਰ ਵਿਚ ਕਰ ਹਰਿ ਹਰਿ।"

ਮੰਨ ਲਈ ਬਾਪੂ ਦੀ ਗੱਲ
ਕੱਢਣਾ ਚਾਹਿਆ ਮਨ 'ਚੋਂ ਡਰ
ਲੱਭਦੇ ਰਹਿਣਾ ਨਜ਼ਰ ਗਵਾਚੀ

ਗੁਰ ਦੀ ਦਿੱਤੀ ਨਜ਼ਰ ਨੇ ਤੱਕਿਆ
ਜੇਬ-ਤਰਾਸ਼
ਕੇਵਲ ਓਹ ਨਾ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੱਗੀਆਂ
ਵਿਚ ਡਿਓੜ੍ਹੀ
ਸਰਾਂ ਰਾਮਦਾਸ ਗੁਰ

ਗੁਰ ਦੀ ਦਿੱਤੀ ਨਜ਼ਰ ਨੇ ਤੱਕਿਆ
ਖੜੇ ਡਿਓੜ੍ਹੀ ਦਰਸ਼ਨੀ
ਨਾਨਕ ਤੇ ਮਰਦਾਨਾ ਹੱਸਦੇ
ਦੂਰ ਖਲੋ ਕੇ ਬਾਣੀ ਸੁਣਦੇ
ਨਾਲੇ ਆਪਣਾ ਬਾਣਾ ਤੱਕਦੇ
ਬਰਛੇ ਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਵੇਖ ਕੇ
ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ
ਲੱੱਗਦਾ ਏ ਕੁਝ ਪੁੱਛਦੇ-ਦੱਸਦੇ

ਚਾਰ-ਚੁਫ਼ੇਰੇ
ਸੁਰ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਸ਼ਾ
ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿਚ ਘੁਲਦਾ ਰਸ
ਸੰਗਤ ਸੁਣਦੀ ਗੁਰ ਦਾ ਜਸ

ਫਿਰ ਦਿਨ ਆਏ ਐਸੇ, ਏਥੇ
ਲਿਸ਼ਕਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ
ਬੋਲਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਥਿਆਰ
ਅੰਦਰਵਾਰ ਤੇ ਬਾਹਰਵਾਰ
ਗੂੰਜਣ ਲੱਗ ਪਈ ਲਲਕਾਰ
ਵਧਣ ਲੱਗਾ ਖੜਕਾਰ
ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵੱਜੀ ਲਿਸ਼ਕਾਰ

ਧੁੰਦਲੀ ਹੋ ਗਈ ਨਜ਼ਰ
ਤੇ ਹੁਣ
ਪਤਾ ਨਾ ਚੱਲੇ
ਕਿਹੜੀ ਤਰਫ਼ ਉਲਾਰ
ਏਧਰਲੇ ਸਿੰਘ?
ਓਧਰਲੀ ਸਰਕਾਰ?
ਸਹਿਮ ਗਿਆ ਮੈਂ ਸਹਿ-ਪਰਿਵਾਰ

ਹੁਣ ਜਦ ਜਾਂਦਾ ਅੰਬਰਸਰ
ਆਉਂਦਾ ਡਰ
ਲੈ ਕੇ ਮੁੜਦਾ ਮਨ 'ਤੇ ਭਾਰ

ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਠਿਆ ਜ਼ਹਿਰੀ ਧੂੰਆਂ
ਦੋ-ਪਾਸੀਂ ਹੋਈ ਗੜ ਗੜ
ਅਪਣੇ ਹੀ ਜਦ
ਆਪਣਿਆਂ 'ਤੇ ਆਏ ਚੜ੍ਹ

ਅੰਬਰਸਰ ਵਿਚ ਨਾਵ੍ਹਣ ਆਇਆ
ਬਾਪੂ ਡੁੱਬਿਆ
ਹੋਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਸੁਪਨੇ
ਲਹੂ ਦੇ ਸਾਗਰ ਡੁੱਬੇ
ਤੱਤੀ ਲੋਹ ਦੇ ਹੇਠਾਂ
ਪਿਆ ਬਾਰੂਦ ਬਲੇ
ਨਰਕ-ਕੁੰਡ ਵਿਚ
ਧੂ ਧੂ ਕੁੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬ ਜਲੇ

ਕਿਸੇ ਦਾ ਵਿਹੜਾ
ਛਮ ਛਮ ਅੱਥਰੂ ਰੋਂਦਾ
ਕਿਸੇ ਦਾ ਖੇੜਾ
ਖਿੜ ਖਿੜ ਕਰ ਕੇ ਹੱਸਦਾ
ਗੁੰਮ ਗਿਆ
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਧਰੇ
ਸਭ ਦਾ ਸਾਂਝਾ
ਘਟ-ਘਟ ਵੱਸਦਾ

ਹਰ ਦਰ ਘਰ 'ਤੇ ਛਾਏ
ਕਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ
ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਸੁੱਕਣ ਲੱਗੇ
ਰੁੱਖੜੇ ਘਣਛਾਵੇਂ

ਜਾਗਦਿਆਂ ਤੇ ਸੁੱਤਿਆਂ
ਸਾਹਵੇਂ ਮੌਤ ਖੜੀ
ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਧੂੰਆਂ-ਧੂਆਂ
ਗਹਿਰ ਚੜ੍ਹੀ

ਉਸ ਧੂੰਏ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰ ਗਵਾਚੀ
ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ ਡਰ
ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਮੈਂ
ਲੱਭਦਾ ਫਿਰਦਾਂ
ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਮੇਰੇ ਗੁਰ ਦਾ ਘਰ?

ਅਜੇ ਵੀ ਏਥੇ ਅਕਸਰ ਹੀ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲਿਸ਼ਕਣ
ਪੱਗਾਂ ਲੱਥਣ
ਵੇਖ ਕੇ ਸਭ ਕੁਝ
ਬਾਣੀ ਸੁਣਦੇ
ਮਾਸੂਮਾਂ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮੁਸਕਾਨਾਂ ਸਿਸਕਣ

ਅਜੇ ਵੀ ਏਥੇ
ਖੜੇ ਡਿਓੜ੍ਹੀ ਦਰਸ਼ਨੀ
ਨਾਨਕ ਤੇ ਮਰਦਾਨਾ ਹੱਸਦੇ
ਦੂਰ ਖਲੋ ਕੇ ਬਾਣੀ ਸੁਣਦੇ
ਨਾਲੇ ਆਪਣਾ ਬਾਣਾ ਤੱਕਦੇ
ਬਰਛੇ ਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਵੇਖ ਕੇ
ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ
ਲੱੱਗਦਾ ਏ ਕੁਝ ਪੁੱਛਦੇ-ਦੱਸਦੇ

ਹੁਣ ਵੀ ਜਦ ਅੰਬਰਸਰ ਜਾਵਾਂ
ਮਨ ਸਮਝਾਵਾਂ
ਅੰਬਰਸਰ ਸਿਫ਼ਤੀ ਦਾ ਘਰ
ਅੰਬਰਸਰ ਵਿਚ
ਗੁਰ ਦਾ ਘਰ
ਗੁਰ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕਾਹਦਾ ਡਰ!

-ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ

-0-

ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ- ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ

ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ
ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ
ਓਹਦੀ ਤਸਵੀਰ 
ਜੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ-
ਕੋਈ ਵੀ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਹੈ
ਓਸ ਵਰਗੀ-

ਕੱਲ ਜਦੋਂ
ਘਰ ਅਲਮਾਰੀ ਫ਼ੋਲੀ
ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਂਭੇ ਪੈਨ ਪੈਨਸਿਲਾਂ ਤਾਲੇ ਚਾਬੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ
ਪਰ ਓਹਨਾਂ ਚ ਇੱਕ ਮਿਲੀ
ਤਸਵੀਰ ਓਹਦੀ ਸਾਂਭੀ ਕਿਤਾਬ ਚ-

ਸੱਭ ਕੁਝ ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਬੇਅਰਥ ਸੀ
ਇੱਕ ਤੇਰੀ ਤਸਵੀਰ ਬਿਨ-
ਤੂੰ ਜਰਾ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਤਾਂ ਕਰ
ਦੱਸ ਕੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇਰਾ-

ਉਹ ਦਿਨ ਹਵਾ ਨੇ
ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਮੁੜਕੇ
ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਆਏਗੀ ਵਾਪਿਸ
ਕਿਸੇ ਘਰ ਨੂੰ ਸਜਾਉਂਦੀ
ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਗੀਤ ਗੁਣਗਣਾਉਂਦੀ-

ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ
ਇੱਕ ਰਾਤ ਬਾਕੀ
ਰੇਤ ਤੇ ਚੰਦ ਬਣਾ ਕੇ ਵੀ ਕੀ ਕਰਾਂਗਾ-
ਰੰਗੀਨ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਰਗੇ
ਨਹੀਂ ਪਰਤਣਗੇ ਦਿਨ ਕਦੇ

ਕੱਲ ਸੁਪਨੇ ਚ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ
ਕੰਬ ਰਹੇ ਸਨ
ਬੁੱਲ੍ਹ ਸਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇ-
ਜੀਅ ਭਰ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਦੇਖਿਆ
ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ-ਨਾ ਕੋਈ ਗੱਲ ਕੀਤੀ
ਏਡੀ ਲੰਬੀ ਸੀ ਮੁਲਾਕਾਤ-
ਓਸ ਦਿਨ ਬਾਅਦ
ਫਿਰ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਤਾਂ ਹਾਂ-
ਪਰ ਕੰਬਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹ-ਗੱਲ ਕੀ ਕਰਨ-

ਜੇਬਾਂ ਚ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਨ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ-
ਖ਼ਾਬ ਮਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਜਲ ਗਈਆਂ

ਮੈਂ ਤਸਵੀਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਚੰਨ ਦੀ
ਤੇਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਸਵੀਰ ਹਰ ਵਾਰ-
ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ਼ਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ
ਤੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ-

ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇ ਨਕਸ਼ ਲੈ ਕੇ
ਹੁਣ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਾਂ-
ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਮੋੜ ਤੇ
ਮਿਲ ਪਈਏ-

ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਰ ਮਿਲਣ ਤੇ
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਲਿਖ ਦਿਤੀ ਹੈ ਜੁਦਾਈ ਤੇ ਵਿਯੋਗ-

ਅੱਜ ਤੇਰੀ ਤਸਵੀਰ
ਮਨ 'ਚ ਉੱਤਰੀ
ਰਾਤ ਸੀ- ਫਿਰ ਜੁਆਨ ਹੋ ਗਈ
ਦਿੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ -ਛੱਤ ਤੇ ਚੱਲੀਏ-
ਤੂੰ ਚੰਦ ਤਾਰੇ ਦੇਖੀਂ
ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਤੱਕਾਂਗਾ-

ਇਹ ਸ਼ਰਾਬ ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਂਜ਼ ਹੀ ਪੀਂਦੇ ਨੇ
ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਪੀਂਦੇ ਹਾਂ
ਤੇਰੇ ਮਸਤ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਖੁਮਾਰ

ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖਦਾਂ ਤੇਰੀ
ਲੋਕ ਜਿਊਣਾ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ-
ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਨਿੱਕੀ ਜੇਹੀ
ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਦਿੱਲ ਟੋਹਦਾਂ ਹਾਂ ਤਾਂ
ਲਗਦਾ ਹੈ ਧੜਕਣ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ ਅਜੇ-

ਤੇਰੀ ਪੇਟਿੰਗ ਬਣਾ ਕੇ
ਰਾਤ ਅੰਬਰ ਤੇ ਲਟਕਾਈ
ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਦ ਬੇਦਾਗ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ-ਕੱਲ

ਤੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਨਾ ਦੇਖਿਆ ਕਰ
ਕਿਤੇ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ
ਦੁਨੀਆਂ 'ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ-

ਸੁਖਚੈਨ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ

ਪੱਛਮਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਸੂਰਜ

ਬਹੁਤ ਪੱਛਮਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਸੂਰਜ ਹਾਂ
ਪਰ ਡੁੱਬਾਂਗਾ ਨਹੀਂ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਰ ਪੱਛਮ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਬਣਾ ਕੇ ਉਦੈ ਹੋਣਾ ਹੈ।
ਅਨੇਕਾਂ ਦੀਵੇ
ਹਵਾ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਬੁੱਲਿਆਂ ਨਾਲ ਬੁਝ ਗਏ
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ
ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਹੋ ਗਈਆਂ
ਨ੍ਹੇਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਹੱਸਦਾ ਰਿਹਾ।
ਜਦੋਂ ਪੈਰਾਂ ’ਚੋਂ ਵਾਟ ਮੁੱਕ ਗਈ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯਾਤਰੂ ਅੱਧਵਾਟੇ ਰੁਕ ਗਏ
ਜਦੋਂ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚ ਅਗਨੀ ਨਾ ਰਹੀ
ਕਈ ਸੂਰਜ ਪੂਰਬ ’ਚ ਹੀ ਡੁੱਬ ਗਏ।
ਮੈਂ ਰੋਸ਼ਨੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ’ਚ ਜਗਦੀ ਬੱਤੀ ਨਹੀਂ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ’ਚ ਦਹਿਕਦੀ ਅੱਗ ਹਾਂ
ਜੋ ਛੇਤੀ ਕੀਤੇ ਬੁਝਦੀ ਨਹੀਂ।
ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਸਾਂਭੀ
ਅੱਖਾਂ ’ਚ ਅਨੇਕਾਂ ਅਣ-ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਰਸਤੇ ਲਈ
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੱਛਮਾਂ ’ਚ ਘਿਰਿਆ ਸੂਰਜ ਹਾਂ
ਪਰ ਡੁੱਬਾਂਗਾ ਨਹੀਂ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਹਰ ਪੱਛਮ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਬਣਾ ਕੇ ਉਦੈ ਹੋਣਾ ਹੈ।

ਸੈਹਰ ਲਈ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ

ਲੰਮੀ ਕਾਲੀ ਬੋਲੀ ਸੁੰਨ-ਸਰਾਂ ਰਾਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਹੈ
ਸਾਡੇ ਘਰ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਭਰੀ ਪਹੁ ਫੁੱਟੀ ਹੈ
ਇਸ ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਸੈਹਰ।
ਇਸ ਸੈਹਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ
ਚਿੜੀਆਂ ਚੂਕਣ ਪੰਛੀ ਗਾਵਣ
ਬਾ ਬਾ ਕਰਕੇ ਬਾਬੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ
ਦਾ ਦਾ ਕਰਕੇ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਏ
ਮਾਂ ਮਾਂ ਕਰਕੇ ਅੰਮੀ ਵੱਲ ਦੇਖੇ
ਪਾ ਪਾ ਕਰਕੇ ਪਾਪਾ ਵੱਲ ਜਾਵੇ
ਚਾ ਚਾ ਕਰਕੇ ਚਾਚਿਆਂ ਵੱਲ ਦੇਖੇ
ਨਾ ਨਾ ਕਰਕੇ ਨਾਨੇ-ਨਾਨੀ ਦੀ ਕੁੱਛੜ ਚੜ੍ਹਦੀ
ਸੈਹਰ ਘਰ ਦਾ ਕੁਲ ਸਰਮਾਇਆ।
ਗਾਲ੍ਹੜ ਗਾਲ੍ਹੜ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਲਾਵਾਂ
ਕੁਤਕੁਤਾੜੀਆਂ ਕੱਢ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਸਾਵਾਂ
ਖਿੜ-ਖਿੜ ਹੱਸਦੀ ਮੈਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹੜ ਦਾਦਾ ਆਖੇ
ਹੱਸਦੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਫੁੱਲ ਕਿਰਦੇ ਹਨ
ਇੰਜ ਮੈਨੂੰ ਜਾਪੇ।
ਮੈਂ ਸੋਚਾਂ ਅੱਜ ਇਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ
ਵੱਡੀ ਹੋ ਕੇ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਇਸ ਨੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਾਣਾ ਹੈ
ਡਰਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਫਿਰ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ
ਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਮਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਾਂਗਾ
ਮਜ਼ਬੂਤ ਇਸਪਾਤ ਵਰਗੇ ਮਨ ਵਾਲੀ ਸੈਹਰ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਵਿਦਾ ਕਰਾਂਗਾ।
ਸੁਣੋ ਭਾਈ ਮੇਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁੜੀ ਮਾਰੋ
ਕੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਦਾ ਬਾਗ਼
ਇਸ ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਹਨ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁੰਨੇ ਬੀਆਬਾਨ ਵਿੱਚ
ਮਾਵਾਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਦੀਵੇ ਜਗਦੇ ਹਨ।
ਆਓ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਮਨ
ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਨਾਲ ਰੁਸ਼ਨਾਈਏ
ਵਿੱਦਿਆ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨੇ ਪਾਈਏ
‘ਵਿਦਿਆ ਵੀਚਾਰੀ ਤਾਂ ਪਰਉਪਕਾਰੀ’
ਗਿਆਨ ਦੇ ਦੀਵੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਗਾਈਏ
ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ
ਧਰਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਭਜਾਈਏ।
ਬੀਬੀਆਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਹੋਣੀ ਹਨ
ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਤੜਪ ਰਹੇ ਮਨ ’ਤੇ
ਸੁਖ ਦੀ ਠੰਢੀ ਪੱਟੀ ਹਨ
ਬੀਬੀਆਂ ਸਾਡਾ, ਭੂਤ, ਵਰਤਮਾਨ, ਭਵਿੱਖ
ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰੀਏ
ਆਓ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਈਏ
ਆਓ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਖ ਦੇ ਬੂਟੇ ਲਾਈਏ।

ਮੋਬਾਈਲ: 95010-16407

ਨਾਗ਼ਮਣੀ

ਨਾਗ਼ਮਣੀhttp://www.ajitjalandhar.com/

ਓਦੋਂ ਇਹ ਨਹੀ ਸੀ ਪਤਾ-- ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ

ਜੇ ਇਹ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ
ਕਿ ਮਾਂ ਵੀ ਗੁਆਚਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ ਹੈ
ਤਾਂ ਮੈਂ ਨੀਲੇ ਬੱਦਲਾਂ ਚ ਕਿਤੇ ਸੰਭਾਲ ਲੈਂਦਾ-
ਕਿਸੇ ਅਸਮਾਨ ਤੇ ਡਾਹ ਦਿੰਦਾ-
ਓਹਦਾ ਸੋਨ ਰੰਗਾ ਮੰਜ਼ਾ
ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਹੀਰਿਆਂ ਨਾਲ ਮੜ੍ਹ ਕੇ

ਓਹਦੀਆਂ ਨਸੀਹਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ
ਸੋਹਣੇ ਜੇਹੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਫ਼ਰੇਮ ਚ ਜੜ੍ਹਾ ਲੈਂਦਾ

ਸਾਂਭ ਲੈਂਦਾ ਓਹਦੇ ਗੀਤਾਂ
ਤੇ ਲੋਰੀਆਂ ਨੂੰ-ਕਿਸੇ ਮਹਿਫ਼ੂਜ਼ ਸੰਦੂਕ ਚ

ਲੁਕੋ ਲੈਂਦਾ ਕਿਤੇ ਓਹਦੇ ਚਰਖ਼ੇ ਦੀ ਘੂਕਰ ਨੂੰ
ਮਧਾਣੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ
ਝਾੜੂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ
ਛੱਜ ਦੇ ਹੁਲਾਰਿਆਂ ਨੂੰ
ਧੋ ਹੋ ਰਹੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਸੰਗ ਵੱਜਦੇ ਸਾਜ਼ ਨੂੰ

ਗਰੀ ਦੇ ਤੇਲ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਮੇਰੇ ਵਾਲਾਂ ਤੇ
ਪੋਟਿਆਂ ਦੀ ਛੁਹ ਨਾਲ ਆ ਰਹੀ ਨੀਂਦਰ ਨੂੰ-
ਕੰਘੀ ਨਾਲ ਸੋਹਣੇ ਸਿੰਗਾਰੇ
ਜੂੜੇ ਦੀ ਕਲਾ ਤੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ-

ਰੋਜ਼ ਆਟਾ ਗੁੰਨ੍ਹਦੀ ਰਸਮ ਨੂੰ
ਮੱਕੀ ਦੀ ਤਰਾਸ਼ਦੀ ਗੋਲ ਰੋਟੀ ਦੀ ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਨੂੰ
ਤਵੇ ਤੇ ਸੇਕਦੀ ਚਾਵਾਂ ਨੂੰ -
ਪਾਥੀਆਂ ਪੱਥਦੀ,ਚਿਣਦੀ, ਸਾਜਦੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ

ਅੱਗ ਲਾਟਾਂ ਚੋਂ ਸਿੰਗਾਰਦੀ
ਭੁੱਖ ਦੇ ਲੱਗੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ

ਕੰਧਾਂ ਲਿੱਪ 2 ਸਾਂਭਦੀ
ਨਿੱਤ ਤਿੜਕਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ

ਤਾਰਾਂ ਤੇ ਧੋ 2 ਖਿਲਾਰਦੀ
ਨੰਗੀ ਹੋ ਰਹੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਲਈ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਕੱਜਣ

ਓਦੋਂ ਇਹ ਨਹੀ ਸੀ ਪਤਾ
ਕਿ ਇਸ ਛੱਤ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅਰਸ਼ ਬਣਨਾ ਹੈ-
ਕਿਸੇ ਚੰਦ ਤੇ ਜਾ ਚਰਖ਼ਾ ਡ੍ਹਾਉਣਾ ਹੈ-
ਤਾਰਿਆਂ 'ਚ ਜਾ ਸਿਮਟਣਾ ਹੈ
ਹਵਾਵਾਂ 'ਚ ਰੁਮਕਣਾ ਹੈ-

ਓਦੋਂ ਇਹ ਨਹੀ ਸੀ ਪਤਾ-

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ - ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੋਂ
ਕੀ ਲੈ ਲੈਣਾ ਸੀ-ਫ਼ੱਕਰਾਂ ਤੋਂ
ਇੱਕ ਮੈਲੀ ਜੇਹੀ ਚਾਦਰ ਸੀ
ਓਹੀ ਲੈ ਕੇ ਟੁਰ ਗਈ

ਬੁੱਕ ਭਰੇ ਸਨ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ
ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਕਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ
ਉਹ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਲੈ ਉੱਡ ਗਈ

ਕਈ ਸੁਪਨੇ ਸਨ
ਰਾਤ ਦੀਆਂ ਜ਼ੇਬਾਂ ਚ ਪਏ
ਉਹ ਵੀ ਮੈਂ ਦੇ ਦਿਤੇ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹੋਰ ਮੰਗ ਕੀ ਮੰਗਦੀਂ ਏਂ-

ਕਹਿੰਦੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਚੱਲ
ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਖੇਡਾਂਗੇ
ਲਹਿਰਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਗੀਤ ਲਿਖਾਂਗੇ ਮੁਹੱਬਤ ਰੰਗਾ
ਗਾਵਾਂਗੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗ
ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ ਬਦਨ ਦੀ ਮਹਿਕ ਨਾਲ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ

ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹਾਂਗੇ ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਦੇ ਜੂੜੇ ਚ
ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੰਡ ਠਾਰ ਭੰਨਾਂਗੇ
ਤਪਦੀ ਧਰਤ ਦੀ-
ਬੁਝਾਵਾਂਗੇ ਤਪਦੇ ਜ਼ੰਗਲ
ਨਗਨ ਫਿਰ ਰਹੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ
ਕੱਜਾਂਗੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨਾਲ-

ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਪੂੰਝਣ ਲਈ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਸੱਦਾਂਗੇ
ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਬਲਦੇ ਮੇਰੇ ਚਿਰਾਗ ਨਾ ਬੁਝਾਵੇ
ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇਵੇ ਟਿਮਕਦੇ

ਵਿਹੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਫਿਰ ਟੋਲਾਂਗੇ
ਗੁਆਚੇ ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਾਂਗੇ
ਪੀਂਘਾਂ ਪਾਵਾਂਗੇ ਫਿਰ
ਸੁੰਨ੍ਹੇ ਖੜ੍ਹੇ ਪਿੱਪਲਾਂ ਬੋਹੜਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ 'ਤੇ

ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲੱਗੇ
ਲਿਜਾਵਾਂਗੇ ਭੁੱਲੇ ਵਿਸਰੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਜ਼ਾਂ
ਗਿੱਧੇ ਦੀਆਂ ਧਮਾਲਾਂ ਤੇ ਭੰਗੜੇ ਦੀਆਂ ਨਵੀਨ ਚਾਲਾਂ-

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚੱਲ ਪਹਿਲਾਂ ਏਨਾ ਕੁਝ ਸਜਾਈਏ
ਅਰਸ਼ ਦੀ ਕੰਧ 'ਤੇ

ਰਾਤ ਮੈਨੂੰ ਚੰਦ ਨੇ ਜਗਾ ਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ-
ਜੇ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਆਉਣਾ ਹੋਇਆ -
ਤਾਂ ਪਿੰਡ 'ਚ ਓਹੀ ਸੱਥ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖ ਕੇ ਜਾਵੀਂ
ਬੰਦ ਪਏ ਬੂਹਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ੰਗਾਲੇ ਤਾਲੇ ਭੰਨ ਕੇ ਜਾਵੀਂ
ਨੀਲੀ ਗੁਲਮੋਹਰ ਲਿਆਵੀਂ ਇਕ
ਸੁੰਨ੍ਹਿਆਂ ਦਰਾਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਜਾਵੀਂ
ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਗੀਤ
ਤੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਸੂਰਜ-
ਮੈਨੂੰ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਕੁਝ ਚਾਹੀਦਾ ਪੁੱਤ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬੋਲੀ-